Een ouder dogma

In Het doden van een mens schrijft Guus Kuijer over de dood op de brandstapel van Miguel Servet: hij had het gewaagd de drieëenheid van God, Jezus en de Heilige Geest in twijfel te trekken. Ook een verkeerd antwoord op de vraag of de hostie echt het lichaam van Jezus is, of slechts een symbool, was levensgevaarlijk. Dat was de zestiende eeuw. Dan de vijfde eeuw, de tijd dat de kerk deze dogma's in het leven riep. In Een nieuwer testament van Hella S. Haasse hekelt de in ongenade gevallen dichter Claudius Claudianus de barbarij van de nieuwe gelovigen: "De sekten van het christelijke geloof die elkaar op leven en dood bestrijden over de Heilige Drievuldigheid of de Transsubstantiatie en die liever een monsterverbod aangaan met de ergste heidenen dan dat zij de hand zouden reiken aan wie zij afvalligen en ketters noemen, zijn dat de navolgers van de Galileeër?"