Shit happens, Panic in Detroit

Een Nigeriaan probeerde in een vliegtuig van Amsterdam naar Detroit zijn ballen in de fik te steken. Dat lukte. Hij zei dat hij een aanslag wilde plegen. Dat lukte niet.
Twee dagen later zat op dezelfde vlucht een passagier een uur lang op de wc. De bemanning rook onraad, maar de man had slechts last van zijn darmen. Maar het was wel weer een Nigeriaan!

Dood op de berg

Voor regisseur Shohei Imamura woont de dood op een berg.

In Vengeance is mine laten vader en vrouw van de opgehangen moordenaar zich met een kabellift een berg op dragen om zijn as en botten te verstrooien. Einde film.

In The Ballad of Narayama ligt de heilige berg van Narayama vol met botten van dorpsbewoners die er op hun zeventigste door hun kinderen heen zijn gedragen om te sterven. Als de oudste zoon zijn moeder er tussen de knekels heeft achtergelaten, valt de eerste sneeuw van het seizoen. Einde leven en einde film.

Paard in de gang

Van de rechter moet het Mechelse hangbuikzwijn Flurk binnen een maand vertrekken uit zijn woning aan de Varkensstraat.

Wouter Bossen

Vicepremier Wouter Bos maakte zich kwaad over Nationale ombudsman Alex Brenninkmeijer. Deze had het gewaagd kritiek te hebben op het politieoptreden bij de strandrellen bij Hoek van Holland.
Wouter Bos kreeg steun uit onverwachte hoek: van Wouter Bos!
Persofficier bij het Openbaar Ministerie in Den Haag. Hij vond de ombudsman een schoenmaker die naast zijn leest lapte.
Een paar dagen later waren Wouter Bos en de Ombudsman al niet meer boos op elkaar.
Eind goed, al goed.

Zou je denken.
Nu Wouter Bos nog!

Bestaansbewijs

In Gun, with occasional music van Jonathan Lethem treft de hoofdpersoon tot zijn grote tevredenheid zijn eigen naam aan in het telefoonboek. "It was a comfort."
Zou Lethem bekend zijn met het werk van Gerrit Krol, en dan vooral met zijn gedicht De deur?

Ik loop door de lange gang
op zoek naar de deur met mijn naam
tot ik er ben;
ik open hem en trap
hem aan de binnenkant weer toe.

O, de vreugde een deur te hebben
met Krol erop,
de vreugde dat mijn bestaan
wat dit betreft volledig klopt.

Het recept voor mayonaise

Kees 't Hart geeft in De kunst van schrijven een overzicht van handleidingen waaruit de beginnende schrijver kan putten om een goed verhaal of zelfs een meesterwerk te schrijven. Maar het recept voor een prachtboek, mag dan nog zo helder zijn, zonder aanleg krijgt niemand een meesterwerk uit zijn vingers.

"Ook al houd je je als beginnend schrijver aan alle tips, toch dreigt er nog steeds niets van je boek of verhaal terecht te komen. Je hoeft maar even in een roman van Haasse, De Moor of Roosenboom te bladeren en je ziet dat je eigen werk daar niet tegenop kan, al weet je vaak niet waarom."

Nog geen uur later lees ik in een interview met Michael Haneke over zijn nieuwe film Das weisse Band dat hij er voor het maken van zijn films niet zoveel aan heeft dat hij filosofie, psychologie en drama gestudeerd heeft.

"Natuurlijk stelt een zeker niveau van cinematografische kennis mij in staat te weten wat werkt en wat niet. Maar als het enkel om kennis zou gaan, zouden academici de beste romans schrijven en de beste films maken. En dat is niet het geval."

WO1: opMERKELijk

De Eerste Wereldoorlog eindigde op de elfde dag van de elfde maand, even na 11 uur. In Parijs was 91 jaar later voor het eerst een Duitse regeringsleider aanwezig om dit te herdenken. Een televisiebulletin noemde het 'opmerkelijk' dat kanselier Angela Merkel gehoor had gegeven aan de uitnodiging van president Nicolas Sarkozy.

Oude bekende

Op internet kwam ik dit weekeinde een oude bekende tegen die gewoon op de stoep bleek te staan in zijn eigen straat, in de Oosterpoort in Groningen.

De volgende dag hoorde kwam ik dezelfde oude bekende weer tegen, op een foto van de Groningse folkgroep Törf, Tussen Beide Markten, in het centrum van Groningen.

Slecht kind

Herman Koch kwam dinsdag op de televisie vertellen over Het Diner omdat hij met deze succesroman de NS Publieksprijs 2009 had gewonnen. Het gesprek kwam op het dilemma waar de hoofdpersonen in zijn roman voor komen te staan: wat doe je als je kind iets ergs heeft gedaan en je bent de enige die het weet. Met andere woorden: verlink je je eigen kind?
Diezelfde avond zag een moeder haar zoon op televisie. Opsporing Verzocht liet foto's zien van relschoppers op het uit de hand gelopen strandfeest Sunset Grooves in Hoek van Holland. De moeder belde meteen de politie met de boodschap dat ze haar zoon had herkend. De volgende morgen kwam ze hem op het politiebureau afleveren.

Gloomy Thursday

De bloemlezing uit Bob Dylans tweede seizoen van zijn radioprogramma Theme Time Radio Hour verwijst naar een hardnekkige stadsmythe over Gloomy Sunday (Szomorú vasárnap). Het lied van de Hongaarse pianist Rezső Seress (in het programma van Dylan uit de mond van Billie Holiday) stond in de Verenigde Staten bekend als de Hungarian Suicide Song. De sombere melodie en morbide tekst zouden velen de dood in hebben gejaagd. Maar de enige zelfmoord die met zekerheid met Gloomy Sunday kan worden verbonden is de dood van de componist zelf. Ook hier is de legende hardnekkig. The New York Times schreef dat Seress uit het raam was gesprongen van zijn apartement in Boedapest. Dat hij dit op een zondag deed, zoals de krant zijdelings meldde, kan nauwelijks toeval zijn geweest. Helaas, Seress' sterfdag is 11 januari 1968 en dat was toch echt een donderdag. Zijn geboortedag 3 november 1889 viel trouwens wel op een zondag. Wat voor weer het die dag in Boedapest was, laat zich raden.

Korte brief, lang afscheid

New York, voorjaar 2009. Tussen de opnames van de documentaireserie The New York Connection leest presentator Dirk van Weelden Peter Handke in het Engels, zo schrijft hij in zijn dagboek Een maand in Manhattan. Short letter, long farewell.
Ameland, zomer 1978. Tijdens het introductiekamp van de studie filosofie leest Martin Bril Peter Handke in het Duits. Der kurze Brief zum langen Abschied.

In zijn dagboek schrijft Van Weelden over zijn doodzieke vriend Bril. Niet veel later is hij dood. Dat Van Weelden in New York het boek leest dat Bril hem tijdens hun ontmoeting op Ameland aanprees, kan geen toeval zijn. Tenslotte besloten de twee op Ameland schrijver te worden.

Nobelbuurvrouw

Harry Mulisch en Herta Müller zijn geen van beiden nog langer favoriet voor de Nobelprijs voor Literatuur. Müller gaat de prijs binnenkort in ontvangst nemen, Mulisch' naam zingt al zo lang rond dat bijna niemand dit nog hoort.

Wellicht dat Mulisch toch weer in beeld komt bij het Nobelcomité nu de winnares van 2009 zijn buurvrouw blijkt te zijn. In de openbare bibliotheek staan de beide voormalige favorieten rug aan rug. Mulisch strekt zich uit over bijna een hele plank, Müller moet het doen met eenzame exemplaren van Hartedief (Herztier) en De vos was de jager (Der Fuchs war damals schon der Jäger).

Evenwichtskunst

Het is alweer even geleden, maar Leonard Cohen ging laatst op een podium in Valencia van zijn stokje toen hij 'Bird on a wire' aan het zingen was.

Colin Kyteman

Lees ik in de krant over de 50ste verjaardag van de dood van Frans schrijver en jazzmuzikant Boris Vian. Hoofdpersoon van zijn roman L’écume des jours is Colin. Niet veel later vertelt jazz- muzikant en hiphopper Kyteman dat hij als klein kind altijd vliegerde, toen hij nog gewoon Colin Benders heette. Naar die andere Colin dus.

Klassiek souvenir

Dat we echt bijna thuis zijn, wordt schrikbarend duidelijk als we de hotelkamer voor de laatste vakantienacht willen openen: nummer 113! Een dag later zal ik het weer aantreffen, op mijn eigen huisdeur.
Eenmaal thuis op de bank voor het televisietoestel gelukkig ook meteen een herinnering aan twee weken Frankrijk: Basic Instinct 2, met het stukje klassieke piano en violen dat we een paar dagen eerder op een Franse autoradiozender hoorden.

Liberale flitspaal

Aan de Haagsche Laan Copes van Cattenburch staat een flitspaal met een blauw-oranje kastje. Nog geen tien meter verderop wappert de VVD-vlag aan het Thorbeckehuis, het hoofdkwartier van de liberalen. Als morgen de lantaarnpalen in VVD-kleuren hun licht over de laan laten schijnen, kan dat toch geen toeval meer zijn.

Turkooise walvis

Koopavond. Man en vrouw lopen De Slegte uit. Man zegt: "Eigenlijk zocht ik Moby Dick, maar die hadden ze niet. Had ik wel op vakantie willen lezen."
Vijf minuten later, nog steeds koopavond, ditmaal bij een winkel die nieuwe boeken verkoopt. Vrouw op hoge toon tegen verkoopster : "Maar dat is helemaal geen blauw!"
Verkoopster: ""Nee?"
Vrouw: "Moby Dick is groen!"
Ik loop naar de kast met Nederlandse vertalingen van Klassieken uit de Wereldliteratuur, en ja: daar staat hij: Moby Dick, zo blauwgroen als de zee zelf soms kan zijn.

Gevaarlijke seks

Toen de Rutgers Nisso Groep rapporteerde over 'seksuele gezondheid' (zie hieronder), ging het vast niet over een bericht dat nog diezelfde dag verscheen in de Britse 'kwaliteitskrant' Metro. Pijpen, of beter: laten pijpen, is bepaald af te raden boven de pensioengerechtigde leeftijd.
Nog geen dag later wist de Belgische La Nouvelle Gazette te melden dat een 57-jarige man de opwinding in een peepshow te veel was geworden.

Ongenade

Schokkend noemde de staatssecretarisvan Seks het dat bijna een op de acht vrouwen ooit is verkracht. Dat staat in het rapport Seksuele gezondheid in Nederland in 2009 dat de Rutgers Nisso Groep dinsdag het licht deed zien. Ongetwijfeld vond de staatssecretaris het net zo schokkend dat een op de honderd vrouwen ooit een kind van haar verkrachter heeft gehad.

Die avond zag ik in het Filmhuis Disgrace, naar de roman van J.M. Coetzee. Op haar boerderijtje in de Oostkaap wordt de blanke Lucy verkracht door drie zwarte jongens. Haar vader is geschokt dat ze het kind dat ze verwacht, wil houden. Zij zegt dat ze een moeder is die van kinderen houdt.

Singing head

Al die Michael Jacksonfans die na zijn dood opduiken. Zelfs een stijve minister meende toe te moeten geven dat hij bij zichzelf een neiging tot bewegen bespeurde bij muziek van de betreurde.

Gewetensvraag: hield ik van Michael? Eerlijk antwoord: nee. In het jaar van Thriller (1982) vulde de 30 kubieke meter van mijn studentenkamer zich met Japan, XTC en vooral Talking Heads, veel Talking Heads.

Zaterdag kwam een man bij Sigmund:

Man: Erg hè, van Michael Jackson.
S.: Ja
Man: Was u een fan van zijn muziek?
S: Eigenlijk niet. Ik luisterde meer naar de Talking Heads. Psycho killer qu'est que c'est.
Man: Logisch

Zoooooo'n neus

Hans uit Leedvermaak van Judith Herzberg, dat wordt bevolkt door Joodse personages, weet heel goed dat toeval alleen in het echte leven bestaat, maar in het verzonnen bestaan geen plaats heeft:

"Natuurlijk kan dat toeval zijn, maar ik vind het niet juist. Waarom die onbetrouwbare makelaar nou juist zo'n neus moet hebben. Ik bedoel natuurlijk, iedereen kan onbetrouwbaar zijn, met geld zeker, dus waarom niet iemand met een neus. Maar op toneel of in een verhaal daar is dat níet toevallig. Wij kunnen ons dat niet veroorloven, er zijn al zoveel vooroordelen, daar moeten wij niet aan meedoen."

Strijklicht

Een wandelingetje door de wijk, net voordat de duisternis valt. Schemerlampen aan, maar gordijnen nog niet dicht: een uitgelezen moment om vanaf de straat te bekijken hoe Nederland woont. Rookfauteuils rond bakstenen haarden, spaarzaam ingerichte huiskamers met boekenkast en kunst aan de wand. Kinderkamers vol speelgoed, puberhok met posters en pc.

Maar ook: vrouw gebogen over strijkplank in woonkamer, pal voor het raam. En twee passen verder: man naast strijkplank in woonkamer, pal voor het raam. Even de gedachte: na een huwelijk van jaren strijken man en vrouw apart, gescheiden van plank en ijzer.

Zouden deze buren weten dat ze veel meer gemeen hebben dan de straat waarin ze wonen?

Tussen de kaken van het toeval

Geloof in dom toeval of stomme pech kan bijzonder goed zijn voor de gemoedsrust. In De loop van de kleine planeten van Andrew Sean Greer maakt een groep astronomen die een komeet bestudeert een ongeval mee: een kind valt dood.

Er was iets ingestort en het had een leven gekost. Een groep kunstenaars, dansers en dichters zou zichzelf nooit een verschrikkelijk toeval hebben verweten, maar deze wetenschappers meenden dat ze het toeval in hun greep hadden. Zoals dierentemmers hielden ze hun hoofd maar al te graag tussen zijn kaken.

Met open ogen kiezen

In Der Vorleser van Bernhard Schlink gaat de hoofdpersoon bij zijn vader te rade nadat hij in een rechtszaal zijn vroegere geliefde op een lange gevangenisstaf ziet afstevenen. Ze weigert er voor de rechter voor uit te komen dat ze niet kan lezen en schrijven. Een document dat haar als hoofdschuldige van een oorlogsmisdaad aanwijst, kán niet van haar hand zijn. Moet de hoofdpersoon uit de school klappen over haar analfbetisme om haar te redden?
Ouders weten altijd beter dan kinderen wat goed voor hen is, antwoordt vader.

Aber bei Erwachsenen sehe ich schlechterdings keinerlei Rechtfertigung dafür, das, was ein anderer für sie für gut halt, über das zu setzen, was sie selbst für sich für gut halten.

Maar ook: Wenn man weiss, was für den anderen gut ist und dass er die Augen davor verschliesst, muss man versuchen, ihm die Augen zu öffnen.

In de Universiteitskrant van de Rijksuniversiteit Groningen vat hoogleraar gezondheidsrecht en advocaat Joep Hubben het nog eens handzaam samen als het gaat om de weigering van Sylvia Millecam haar borstkanker door een gewone arts te laten behandelen. Zij vertrouwde op Jomanda en andere alternatieve genezers.

Ik ben er voor dat mensen hun eigen keuzes mogen maken, maar wel op basis van juiste informatie.

Fijne uitstorting

De vrijdag voor Pinksteren nam ik afscheid van mijn collega's door ze "een fijne uitstorting" te wensen. Het toeval wilde dat een andere collega dat een paar kilometer verderop en twee uur eerder ook had gedaan, letterlijk. Zegt het voort: dan wordt 'fijne uitstorting' wellicht gemeengoed, zoals 'een zalig uiteinde, 'prettige feestdagen' en behouden Hemelvaart'' dat ook al sinds jaar en dag zijn.

De olifant van Saramago

Aangetrokken door de prachtige afbeelding van een olifant op de omslag, sloeg ik in een boekhandel De tocht van de olifant van José Saramago open. Ik las de eerste zin:

Hoe ongerijmd het ook klinken moge voor iemand die niet beseft hoe belangrijk gewijde, wereldlijke of onwettige bedden zijn voor een goed functioneren van het openbaar bestuur, de eerste stap van de uitzonderlijke tocht van een olifant naar oostenrijk, waarover we hier willen berichten, werd gezet in de koninklijke vertrekken van het portugese hof, min of meer op het tijdstip om te gaan slapen.

Niet echt een lekkere openingszin, maar goed dat ik 'm een dag later gewoon nog eens rustig kon lezen in de rubriek 'Eerste zin' in het boekenkatern van De Volkskrant. Het toeval wilde verder dat ik dezelfde dag een bericht las dat de Italiaanse uitgeverij Einaudi, in handen van Silvio Berlusconi, weigert een boek uit te geven: in deze essaybundel levert Saramago kritiek op de Italiaanse premier.

9-11 Whitman

Joseph O'Neill laat zijn roman Netherland voorafgaan door een citaat van Walt Whitman:

I dream'd in a dream, I saw a city invincible to
the attacks of the whole of the rest of the earth;
I dream'd that was the new City of Friends

Anders dan de flaptekst doet vermoeden is Netherland niet echt een post-9-11 roman, al speelt het verhaal zich grotendeels wel in het New York van na die datum af. Een van de twee andere na-11-september-romans die ik las (naast Extremely loud and incredibly close van Jonathan Safran Foer), Specimen Days van Michael Cunningham, is doordrenkt met Walt Whitman. Het motto:

Fear not O Muse! truly new ways and days receive, surround you,
I candidly confess a queer, queer race, of novel fashion,
And yet the same old human race, the same within, without,
Faces and hearts the same, feelings the same, yearnings the same,
The same old love, beauty and use the same

Toevallig overgeschreven?

Schreef Nobelprijswinnaar Camilo José Cela voor zijn roman La cruz de San Andrés (1994) over uit Carmen, Carmela, Carmina van Maria del Carmen Formosa Lapido? Vast niet, welke Nobelprijswinaar speelt er nou leentjebuur bij mindere goden? El País berichtte over de plagiaatruzie tussen twee inmiddels overleden schrijvers, de Volkskrant schreef het over: "De rechter besloot destijds dat het om toevalligheden ging. In hoger beroep werd de hulp van literatuurprofessor Luís Izquierdo ingeroepen. Hij vindt de overeenkomsten tussen de twee boeken niet toevallig, blijkt uit zijn rapport."

De vertrouwde weg kwijt

Op weg naar de film koos mijn gids een sluiproute, want we hadden haast. Toen de bioscoop zich niet bleek te bevinden op de plek waar hij hem verwachtte, verzuchtte hij: "Na twaalf jaar kan ik toch nog verdwalen in mijn eigen stad."
We vonden de weg terug en waren op tijd voor The Reader, waarin de hoofdpersoon veel te laat thuiskomt nadat hij bij zijn geheime liefje is blijven hangen. Zijn smoes: ook in je eigen stad kun je zomaar de weg kwijt raken.

Molenaar Luteijn (100) schaakt en fietst

In de berichtgeving over de hausse aan honderdjarigen in Nederland dook her en der de naam op van de kersverse eeuweling Piet Luteijn uit het Zeeuws-Vlaamse Sasput. De molenaar verscheen zelfs op de televisie.

Mooie naam toch, Luteijn, maar sinds ik in 1988 De match Luteijn/Donner kocht, een 'schaakcursus in twee maal twaalf sonnetten' van Jean Pierre Rawie en Driek van Wissen, had geen Luteijn mijn pad meer gekruist.

Tot ik in de boekhandel De scherprechter van Korfoe van Tim Krabbé zag liggen, met tekeningen van Joost Swarte, waarvan een vierde druk is verschenen 'ter gelegenheid van 25 jaar fietsvakanties op Korfoe' (!). Hoofdpersoon: Luteijn, in 1964 eenmalig deelnemer aan de Tour de France, die hij al in de zevende etappe moest beëindigen na door een ongelukkige manoeuvre van een Engelsman in een greppel te zijn beland. Einde Tour en einde wielerloopbaan.

Als Luteijn op Korfoe de Pantokrator beklimt, haalt een andere renner hem in: een Engelsman, blijkt op de top. Niet veel later blijkt nog veel meer: "Het was alsof dit toeval te krankzinnig was om nog krankzinnig te zijn, alsof het de gewoonste zaak van de wereld was." Natuurlijk: de renner die hem op Korfoe dwars zit, blijkt ook de scherprechter te zijn die jaren eerder zijn carrière de nek had omgedraaid.

Trouwens. De Jonkheer F.J.A. Luteijn van Rawie en Van Wissen is een schaker, net als Tim Krabbé. In het eerste sonnet van hun schaakcursus maakt Jan-Hein Donner zijn entree gevolgd door Euwe, Timman, Ree, Sosonko, Kortsnoj en Max Pam.

En weet u wie ook binnenkwam?

Mijn oude oppas Tim Krabbé,

die ik verstoord terzijde nam:

Uniek identiek (of omgekeerd)

Een oude vriend die voor zijn werk tot na middernacht een vergadering van de gemeenteraad van Goes bij moest wonen. Hij moest echt blijven zitten tot de burgemeester de vergadering afklopte, hadden de Zeeuwse dorpsbestuurders hem bezworen: wij zijn echt anders dan al die andere volksvertegenwoordigers en ambtenaren die de oude vriend al had onderwezen hoe ze het best hun mond konden roeren.

Maar: uit de aard der menschen: die Zeeuwen onderscheidden zich door hun tongval, niet door hun manier van praten in een vergadering. Het riep bij mij een leraar natuurkunde op de Christelijke Scholen Gemeenschap in gedachten. Uit het schijnbare niets riep hij tegen de klas: "Jullie denken dat jullie allemaal uniek zijn, maar dat is niet zo. Jullie zijn allemaal hetzelfde!"

In The Lazarus Project van de Bosnisch-Amerikaanse schrijver Aleksandar Hemon beschrijft de Bosnisch-Amerikaanse hoofdpersoon Vladimir Brik (eveneens schrijver) eigenschappen van zijn vrouw Mary ('Mary could hold a cockroach in her hand, but was spooked by sparrows'). Slotsom: 'She was like everybody else because there was nobody like her.'

Groningen-North

Een kiem voor Stomtoevalligerwijs viel alweer enige tijd geleden op mijn deurmat: in de Groningse Universiteitskrant (UK) stonden begin november overlijdensadvertenties van emeritus hoogleraar in de geschiedenis en filosofie van de exacte wetenschappen John North. Ik heb hem nooit ontmoet, maar ik herinner me de hooggeleerde uit de UK als een supererudiete Engelsman met een grote bril die alles en nog veel meer wist over Stonehenge en nog heel veel meer. Een dag later keerde North na jarenlange afwezigheid alweer terug in mijn gedachten, door toedoen van een krantenkolom nog wel. In zijn column memoreerde Martin Bril plekken aan de rand van de stad Groningen die hij in zijn jeugd en studententijd had bezocht. In een flat aan de Aquamarijnstraat in Vinkhuizen had hij eens het zoveelste hertentamen in een of andere niche van de geschiedenis van de filosofie moeten afleggen bij ene Michael Zeeman, geen docent, laat staan hoogleraar , maar als student-assistent wel de rechterhand van hoogleraar John North.

Fritzl ging heen en vermenigvuldigde zich

Rond de tijd dat Josef Fritzl uit Amstetten, Oostenrijk op levenslang afstevende omdat hij zijn dochter Elisabeth jarenlang opsloot en zeven kinderen bij haar verwerkte, slaagde hij er toch nog in zich lustig voort te planten. Legio media meldden het verbijsterende toeval van Fritzls die op meerder continenten hun gang konden gaan:


Proces 'Poolse Fritzl' begonnen
In het Oost-Poolse Bialystok is vrijdag het proces begonnen tegen een 46-jarige man die de Poolse Fritzl wordt genoemd. In het proces achter gesloten deuren wordt hij, Krzysztof B., ervan beschuldigd zijn dochter sinds ze vijftien jaar oud was zes jaar lang te hebben opgesloten en haar talrijke malen te hebben verkracht. Hij verwekte twee baby's die het slachtoffer tegen haar zin moest afstaan voor adoptie.

Italiaanse 'familie Fritzl' ontmaskerd
In Turijn is een man gearresteerd die ervan wordt beschuldigd zijn dochter een kwart eeuw lang te hebben opgesloten en misbruikt. Een zoon van deze 63-jarige verdachte is ook aangehouden omdat hij zijn eigen dochters zou hebben misbruikt.

'Fritzl-schandaal' in Colombia
In Colombia is net zo'n omvangrijke incestzaak aan het licht gekomen als de zaak-Fritzl in Oostenrijk. Een man van 58 is gearresteerd omdat hij bij zijn dochter van 35 elf kinderen heeft verwekt. Drie van de kinderen zijn overleden. Het misbruik begon toen de dochter ongeveer 10 jaar oud was. De Colombiaanse kinderbescherming heeft zich ontfermd over de kinderen, die tussen de 1 en 19 jaar zijn.

Gerrit Krol parkeert onder Boterdiep

Die man met bril en kuifje die half zittend het publiek gadesloeg dat de nieuwe parkeergarage uitstroomde, was dat niet de schrijver die na jaren weer teruggekeerd was naar Stad? En nu bij hem om de hoek de opening van de grootste gelijkvloerse parkeergarage van Nederland aan het Gedempte Boterdiep had gadegeslagen, met een druk op de knop van de wethouder en paukenslagen van het Noord-Nederlands Orkest (Philip Glass)?

Niet veel later schuifelde hij omringd door gezelschap achter een rollator over datzelfde Boterdiep, richting thuis aan de Korreweg. Diezelfde avond viel mijn oog op een stapel kopieën uit een dichtbundel. Bovenop het volgende gedicht:

Gedempte Boterdiep Gedempte Boterdiep - de tijd dat ik daar liep, de tram zich als een gondel slingerde door de bosjes inderhaast, in 1948 voor het laatst, en ik daar liep, de achterkant der stad, de populieren, onlangs geplant, zijn weer geveld, nu ligt er 's avonds schitterend verlicht een visgraat door het midden waarop auto's zijn gezet, er staat een melkfabriek en op de hoek sinds kort een tijdschriftenzaak met blote meisjes an de haak, die gaat er mee beginnen. Maar een dichter kon het Boterdiep zo gezien hebben, dacht ik meteen: Gerrit Krol. En inderdaad, de man met bril en kuifje uit de parkeergarage nam het Gedempte Boterdiep in 1967 op in zijn bundel 'Een morgen in maart'. Trouwens, de tram die in 1948 voor het laatst zich slingerde door de bosjes inderhaast, rijdt over een paar jaar weer over het Boterdiep, zoals de wethouder bij de opening van de parkeergarage nog aankondigde.

Trouw gelooft (niet) in toeval

Drie dagen na de ramp met TK1951 blijft het onrustig in het luchtruim:

Succesvolle noodlanding Roemeens vliegtuig
(Novum/AP) - Een Roemeens vliegtuig met 51 mensen aan boord heeft zaterdag een succesvolle noodlanding gemaakt. Niemand raakte gewond, zo meldden de autoriteiten.
De Saab 2000 van Carpatair was afkomstig uit de Moldavische hoofdstad Chisinau en was onderweg naar het vliegveld van Timisoara in het westen van Roemenië. Omdat het voorste landingsgestel niet uitklapte kon geen normale landing worden gemaakt.
Het toestel cirkelde bijna twee uur rond het vliegveld van Timisoara om zo kerosine op te verbruiken. Een lege tank maaktde kans op een explosie kleiner.
Ondertussen legden brandweerlieden een tweehonderd meter lang bed van schuim aan waarop het toestel kon landen en stonden ambulances en brandweerauto's paraat. De piloot wist het toestel daar veilig op te laten landen, met alleen het gebruik van het grootste landingsgestel.
De geschrokken passagiers zijn opgevangen door hulpverleners.

Zie ook: De filosofische huisvrouw (23 februari) en RTL Nieuws gelooft (niet) in toeval (26 februari)

Robert Jasper Grootveld overleeft levensloop net

Net toen ik ooit op een rustige werkochtend zat te peinzen over een opfrisbeurt van een wat stoffig portret van PvdA-Kamerlid Karin Adelmund, kwam het bericht van haar overlijden binnen. Voor het schrijven van levenslopen kies ik doorgaans oude bekenden, zodat de biografie die klaar staat voor publicatie binnen afzienbare tijd als necrologie de wereld in kan (al kun je daar nooit zeker van zijn: de collega die 25 jaar geleden de biografie van Johan Heesters schreef, zit er nog steeds aan te schaven!).

Dat Adelmunds portret al schrijvende in een overlijdensbericht veranderde is een sterk staaltje. Toen ik mij aan de volgende oude bekende zette, hield ik mijn hart vast, maar Elisabeth Eybers heeft mijn portrettering van haar dichtersleven tenminste nog enkele jaren overleefd.

Robert Jasper Grootveld was minder tijd beschoren. Afgelopen nacht gaf de anti-rookmagiër de geest in een verpleeghuis in Amsterdam, 76 jaar oud. Zijn biografie, Magiër van een Nieuwe Tijd. Het leven van Robert Jasper Grootveld, lag nog maar net in de boekwinkels.

RTL Nieuws gelooft (niet) in toeval

Ach ja, als RTL Nieuws behalve het nieuws ook Stomtoevalligerwijs volgt, waren ze niet zo stom geweest een verwaarloosbaar incident met een KLM-vliegtuig te melden, op de avond van de crash van vlucht TK1951 Turkish Airlines vlak voor de Schipholse Polderbaan:

Wielen
Een half uur na de ramp met het toestel uit Istanbul, kwam er nóg een toestel in de problemen. Een vliegtuig van KLM kreeg kort na vertrek vanaf Schiphol een hydraulisch probleem aan een van de wielen. De piloten besloten terug te keren naar de luchthaven. Daar is het toestel veilig geland


http://www.rtl.nl/(/actueel/rtlnieuws/binnenland/)/components/actueel/rtlnieuws/2009/02_februari/25/binnenland/0225_1900_tweede_vliegtuig_geluid.xml
Of misschien juist wel...

Toeval bestaat, maar je moet het wel zien

Toeval bestaat. Maar alleen als je er oog voor hebt. De wereld voegt zich kennelijk naar de blik die we er op werpen.

Neem nu vliegtuigongelukken. Na een gruwelijke crash met veel slachtoffers en een onvindbare zwarte doos, schijnt het luchtruim in de greep van noodlottig toeval: als er niet nog een toestel uit de lucht valt, glijden ze wel her en der van de landingsbaan of is een doorstart is niet te vermijden. Het haalt allemaal de krant.

Maar noodlot, of toeval?

Na die ene grote ramp ziet de wereld er voor de krantenmaker even heel anders uit: in de krantenkolommen is opeens plaats voor incidenten die normaal gesproken meteen worden verwezen naar een vergetelheid die het kleine grut nog even bespaard wordt.

Buiten het blikveld van de krantenmaker zou de reeks van toevalligheden niet zijn voorgevallen. Voor een kind dat zijn ogen sluit houdt de wereld ook op te bestaan. De wereld voegt zich naar de blik die we erop werpen.

Beauty is in the eye of the beholder, evenals de veiligheid van de burgerluchtvaart dus. En het toeval.

Kleintje toeval

Waar is die Club van 100 toch gebleven, klonk het laatst op een vrijdagmiddag, dat televisieprogramma van mensen die medemensen een dienst verlenen en zich laten betalen met een wederdienst? Geen idee, tot diezelfde avond Joost Prinsen Met het mes op tafel het antwoord gaf: de Club van 100 heeft nu Club RVU . Het tv-programma dat begon als een website is weer terug bij af: een website: http://clubvan100.rvu.nl/

Panorama

In de Verzamelde Gedichten van Jean Pierre Rawie trof ik een oude bekende: 'Idylle' uit de bundel Woelig stof.


Het regende toen ik de trein betrad
die mij zo vaak uit steeds dezelfde steden
door steeds eenzelfde regen had gereden
naar steeds dezelfde noordelijke stad.

Vermoeid uit mijn gedachten weggegleden
had ik een vaag soort halve slaap gevat:
mijn niet meer te traceren levenspad
verloor zich in een anoniem verleden.

Toen naderde de trein de brug, en uit
een halve droom schoot ik ten halve wakker;
wat laatste druppels waaiden van de ruit.

Ik zag: de IJssel stroomt nog naar de zee.
Gods licht beschijnt Gods water en Gods akker.
In groene uiterwaarden graast het vee.


Ooit vielen onze thuisreizen samen, naar dezelfde noordelijke stad over die twee overzijden die we onvermijdelijk passeerden bij Zwolle, maar al jaren geleden heeft mijn thuisreis zich in tegenovergestelde richting verlegd, over het naastgelegen spoor, naar datzelfde westelijke dorp dat zich ondanks het gemis van een rivier al eeuwen een stad laat noemen (want door echte stad ligt stroom tenslotte een rivier, niet waar, met een Rive Gauche, en Rive Droite, Amsterdam Noord tegenover Rotterdam- Zuid, Boeda en Pest).

Maar nog steeds kijk ik evenals de dichter op uit boek of krant als de spoorbrug nadert, voor een blik over de rivier, stroomafwaarts naar die andere brug, geflankeerd door uiterwaarden, of stroomopwaarts, waar de stroom nog veel smaller lijkt.

En tussen Arnhem en Nijmegen wissel ik altijd van stoel voor beurtelings de beste terugblik op de stuwwal en de uiterwaarden langs de Rijn en een vooruitblik op het Valkhof, de Waalkade en de Stephanuskerk.

Maar wat kan er tippen aan de boog die de Deutsche Bahn over de Elbe bij Dresden maakt, met het panorama van de Altstadt: (Frauenkirche, Semperoper, Zwinger, Kathedrale) de facade voor de volgebouwde verwoesting waar de stad al sinds 14 februari 1945 uit bestaat. Dresden is een Cinecitta, een stad als een filmdecor waar je pardoes uitloopt als je de verkeerde hoek omslaat: de wandelaar die aan het eind van de fameuze Elbe-oever even een stukje doorloopt stuit op een drukke doorgaande weg die tussen DDR-kantoren naar nog meer DDR-kantoren voert. De Neumarkt is het niemandsgebied tussen herbouw en nieuwbouw, waarin de webcam wijselijk langs de herbouw draait.

Het toeval wilde dat nog geen tien minuten na de gedachtentrein die Jean Pierre Rawie in gang had gezet, een bericht met de volgende strekking uit het radiotoestel klonk:


Neonazi's herdenken bombardement Dresden

DRESDEN (ANP/DPA) - In Dresden is zaterdag herdacht dat een Brits-Amerikaans bombardement in de nacht van 13 op 14 februari 1945 het centrum van de Duitse stad verwoestte. Naar schatting 35.000 mensen kwamen bij de luchtaanval om het leven. Ongeveer 6000 neonazi's uit binnen- en buitenland grepen de gelegenheid aan voor een mars door de stad.

Een grootschalig opgezette politiemacht probeerde de circa 10.000 linkse tegendemonstranten uit de buurt te houden van de neonazi's. Toch vonden er enkele ongeregeldheden plaats waarbij meerdere mensen gewond raakten.

Niet veel later die avond sprak ik een meisje dat een half jaar in de Visserstraat had gewoond in dezelfde noordelijke stad waar de dichter altijd naar terugkeerde, naar zijn huis in...... de Visserstraat.

Stomtoevalligerwijs

Stomtoevalligerwijs trof ik een weblog onder deze naam nog niet aan. Zal wel geen toeval wezen.